“კანონად სარწმუნოებისა, და ხატად სიმშვიდისა, და მოძღვრად მარხვისა გყო შენ ქრისტემან, სამწყოსა შენისთვის ჭეშმარიტებით, ამისთვისცა მოიგე სიმდაბლითა სიმაღლე და სიგლახაკითა სიმდიდრე, წმინდაო დიდო მღვდელმთავარო ნიკოლოზ, ევედრე ქრისტესა ღმერთსა შეწყალებად სულითა ჩვენთათვის”.
(წმინდა ნიკოლოზის ტროპარი)
19 დეკემბერს, მართმადიდებლური სამოციქულო ეკლესია, ნიკოლოზობის დღესასწაულს ზეიმობს.
წმინდა ნიკოლოზ საკვირველთმოქმედი, მირონ-ლუკიის მთავარეპისკოპოსი, ლუკიის ოლქის ქ. პათარში (მცირე აზიის ნახევარკუნძულის სამხრეთ სანაპიროზე), ქრისტეს შობიდან მე-3 საუკუნის მეორე ნახევარში დაიბადა.წმინდა ნიკოლოზის მშობლები – თეოფანე და ნონა, წარმოშობით დიდგვაროვანი, შეძლებული და ღვთისმოსავი ქრისტიანები იყვნენ. მათ დიდხანს არ ეძლეოდათ შვილი, უფალმა მათი თხოვნა შეისმინა და ნონამ შვა ძე, რომელსაც ნიკოლოზი დაარქვეს.ჩვილმა წმინდა ნიკოლოზმა პირველივე დღეებში აჩვენა, რომ იგი უფლის მსახურებისთვის იყო განკუთვნილი. გადმოცემის თანახმად, ნათლობის საიდუმლოს აღსრულებისას, ახალშობილი ყრმა, ყველას დაუხმარებლად იდგა ემბაზში სამი საათი. ამით, მან თავისი რწმენა გამოხატა ყოვლადწმინდა სამების მიმართ. გადმოცემის მიხედვით, წმინდა ნიკოლოზმა მარხვაც ჩვილობაში დაიწყო: ოთხშაბათობით და პარასკევობით, დედის რძეს მხოლოდ ერთხელ ღებულობდა. მას შემდეგ, რაც მისი მშობლები საღამოს ლოცვით კანონს აღასრულებდნენ.ნიკოლოზი ბავშვობიდანვე ლოცულობდა და წმინდა წიგნებს კითხულობდა. წმინდანის ბიძამ, პათარის ეპისკოპოსმა ნიკოლოზმა, რომელსაც ძმისწულის სულიერი წინსვლა ახარებდა, ჯერ მედავითნედ დაადგინა. შემდეგ კი მღვდლად აკურთხა. ხელდასხმის დღეს სულიწმინდის მადლით აღვსილმა მღვდელმთავარმა სამწყოს წმინდა ნიკოლოზზე მიუთითა და თქვა: “ძმანო! მე ვხედავ ახალ მზეს, ამომავალს ქვეყნად ყოველთა მწუხარეთა ნუგეშინის ცემად. ნეტარ არს სამწყსო, რომლის მწყემსიც იგი შეიქმნება”.
წმინდა ნიკოლოზი მეტად გულმოწყალე და თავმდაბალი იყო. ცდილობდა თავისი სულიერი საქმენი ჩუმად შეესრულებინა, რათა სხვისთვის ნათელი არ გამხდარიყო. მშობლების გარდაცვალების შემდგომ, იგი მთელ ქონებას გლახაკებს ახმარდა.
ერთხელ ერთმა შეძლებულმა კაცმა მთელი ქონება დაკარგა და თავის გაჭირვებიდან რომ დაეღწია, გადაწყვიტა, სამი ულამაზესი ქალიშვილი საროსკიპოში გაეშვა. ამის შესახებ, რომ წმინდანმა შეიტყო, მას ღამით, ფარულად სამი ქისა ოქრო შეუგდო და ოჯახი დაცემისგან და სულიერი დაღუპვისგან იხსნა. წმინდა ნიკოლოზი ცდილობდა კეთილი საქმეები მუდამ უჩუმრად ეკეთებინა. სურდა, რომ ისინი მხოლოდ უფლის წინაშე ყოფილიყო განცხადებული.
წმინდა ნიკოლოზმა სიცოცხლეშივე მრავალი სასწაული აღასრულა. ამათგან, ყველაზე განსაკუთრებულია ვერცხლისმოყვარე ქალაქის თავის მიერ უსამართლოდ სიკვდილმისჯილი სამი კაცის გადარჩენა.
მღვდელმთავარმა ნიკოლოზმა ღრმა მოხუცებულობამდე მიაღწია და 345-351 წწ. მშვიდობით მიიცვალა. მისი მირონმდინარე წმინდა ნაწილები ადგილობრივ საკათედრო ტაძარში იყო დაბრძანებული და მრავალ სნეულს ჰკურნავდა. 1087 წელს ეს სიწმინდე იტალიის ქალაქ ბარში გადაასვენეს.
ნიკოლოზობა აღინიშნება ორჯერ: 9 მაისს და 19 დეკემბერს. წმინდა ნიკოლოზი, მირონ-ლუკიის მთავარეპისკოპოსი, საკვირველთმოქმედი საქართველოს ეკლესიის მფარველი წმინდანია. ამიტომ ქართველ მორწმუნეებს იგი გამორჩეულად უყვართ.
ხობის მუნიციპალიტეტის პირველი მაისის თემში, ბათუს მთაზე მდებარე ახლად აშენებულ სამონასტრო კომპლექსში მდებარეობს მღველმთავრისა და საკვირველთმოქმედის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ტაძარი, სადაც მღვდელი მამა იაკობ(სურმავა) აღავლენს წირვას.